Het nierbekken en de urineleider samen worden de hoge urinewegen genoemd. De binnenbekleding van de hoge urinewegen en de blaas bestaan uit slijmvlies en noemen wij het urotheel. Kanker van het slijmvlies (urotheel) van de hoge urinewegen noemen wij hoge urinewegkanker, of urotheelcarcinoom van de hoge urinewegen.
Hoge urinewegkanker komt weinig voor. In westerse landen hebben ongeveer 2 op 100.000 inwoners hoge urinewegkanker. Hoge urinewegkanker behoort dus tot de groep zeldzame kankers.
De richtlijn die artsen gebruiken om het best een patiënt te diagnosticeren, behandelen en controleren na een behandeling, bestaat voor hoge urinewegkanker nog niet heel lang. De behandeling van hoge urinewegtumoren was altijd door middel van verwijdering van de aangedane nier en urineleider (een radicale nefroureterectomie (RNU)). Door ontwikkeling in operatietechnieken is het tegenwoordig ook mogelijk om bij een bepaalde patiëntengroep de tumor alleen te behandelen. Hierbij hoeven dus niet de hele nier en urineleider te worden verwijderd. Dit gaat door middel van een kijkoperatie via de plasbuis (een ureterorenoscopie (URS)), waarbij de urineweg kan worden geïnspecteerd en afwijkend weefsel met een laser kan worden behandeld. Deze vorm van behandeling is helaas niet geschikt voor alle patiënten met een hoge urinewegtumor en hangt af van bepaalde tumor eigenschappen zoals tumor grootte en uitgebreidheid.
Het Amsterdam UMC is door de minister van Volksgezondheid aangewezen als expertisecentrum voor de behandeling van deze zeldzame aandoening, vanwege de ruime ervaring die door de jaren heen is opgebouwd. In het Amsterdam UMC worden relatief veel mensen met hoge urinewegkanker behandeld en worden beide operatietechnieken uitgevoerd; zowel de operatie waarbij de nier en de urineleider worden verwijderd, als de niersparende behandeling door middel van een kijkoperatie via de plasbuis.
Onderzoek naar deze zeldzame tumor is hard nodig. Om onze kennis te verbeteren en hierdoor onze patiëntenzorg te optimaliseren, is onderzoek doen een vereiste. Binnen de onderzoeksgroep Endo-Urologie in het Amsterdam UMC zijn meerdere onderzoekers hard bezig om meer inzicht te krijgen in dit ziektebeeld.
Onderwerpen waar onderzoekers op dit moment mee bezig zijn:
De aanvullende waarde van een kijkoperatie (URS) van de urinewegen en het nemen van biopten ten opzichte van alleen een scan verrichten.
De aanvullende waarde van een standaard urinetest voor het opsporen van hoge urinewegkanker.
Uitkomsten van een groep mensen die eigenlijk niet in aanmerking komt voor een niersparende operatie (middels URS) vanwege een te agressieve tumor, maar hier door omstandigheden toch mee behandeld zijn.
De beste manier om na een niersparende operatie te controleren of de ziekte terug is gekomen.
Het effect van een eenmalige chemotherapie blaasspoeling na niersparende behandeling van hoge urinewegtumoren door middel van ureterorenoscopie op het aantal terugkerende tumoren in de blaas.
Het Lynch syndroom geeft een hogere kans op hoge urinewegkanker. Daarom wordt er uitgezocht hoe wij Lynch eerder en beter kunnen diagnosticeren bij deze groep mensen.
Het voorkomen van hoge urinewegkanker bij patiënten die een niertransplantatie hebben gekregen.
Om onderzoek te doen is geld nodig. Daarom zijn er op dit moment meerdere fondsen aangeschreven voor financiering van de diverse onderzoeksprojecten. Verder zijn een aantal van onze onderzoekers (deels) gefinancierd door de stichting Cure for Cancer.
Heeft u vragen na het lezen van dit nieuwsartikel? Neem dan contact op via: email urol@amsterdamumc.nl t.a.v. J. Baard, Uroloog en Klinisch Epidemioloog.
